Pytania i odpowiedzi Pełnomocnika ds. Pacjentów

Odpowiedź: student może skorzystać z dokumentacji medycznej prowadzonej przez SPZZOZ w Ostrowi Mazowieckiej, według zasad wskazanych poniżej.

Wyjaśnienie: zgodnie z art. 26 ust. 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2020 r. poz. 849), dokumentacja medyczna może być udostępniona do wykorzystania w celach naukowych szkole wyższej, bez ujawniania nazwiska i innych danych umożliwiających identyfikację osoby, której dokumentacja dotyczy. Jak wynika z treści cytowanego przepisu – dokumentację udostępnia się szkole wyższej, zatem z wnioskiem powinna wystąpić osoba upoważniona do działania w imieniu podmiotu, z imiennym wskazaniem studenta – w tym przypadku Pana.

Odpowiedź: nie ma takiego obowiązku.

Wyjaśnienie: korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest prawem, nie obowiązkiem pacjenta. Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1050) nie przewiduje również przymusu składania deklaracji wyboru lekarza POZ, pielęgniarki POZ, czy położnej POZ - pacjent zgodnie z własną wolą może wybrać usługę komercyjną. Może również w każdej chwili taką deklarację złożyć. Jeżeli źródłem pytania jest brak zaufania do obecnego personelu, warto pamiętać, że każdemu pacjentowi przysługuje prawo do bezpłatnego wyboru lekarza POZ, pielęgniarki POZ, położnej POZ nie częściej niż dwa razy w roku kalendarzowym, a w przypadku każdej kolejnej zmiany wnosi opłatę w wysokości 80 złotych.

Należy odkreślić, że placówki udzielające świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (np. Powiatowa Przychodnia Zdrowia na ul. Okrzei 8 w Ostrowi Mazowieckiej), ze względu na podleganie nadzorowi i kontroli różnego rodzaju instytucji są zobowiązane do realizacji zadań na wysokim poziomie.

Odpowiedź: działanie takie jest zgodne z prawem.

Wyjaśnienie: zasadniczo korzystanie ze świadczeń zdrowotnych odbywa się na zasadzie dobrowolności, jednak od tej zasady istnieją przewidziane prawem wyjątki, tak, jak ma to miejsce w przypadku poddawania się szczepieniom ochronnym, co reguluje ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2020 r. poz. 1845 z późn. zm.) i rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 753 z późn. zm.).

Obowiązkowe szczepienia ochronne w roku 2021 są prowadzone na podstawie komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 22 grudnia 2020 r. (Dz. Urz. Min. Zdr. Poz. 117).
Obowiązkiem lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną jest powiadomienie osoby sprawującej prawną pieczę nad osobą małoletnią o obowiązku poddania się szczepieniom, a także poinformowanie o szczepieniach zalecanych.

Osoby przeprowadzające obowiązkowe szczepienia ochronne są zobowiązane do sporządzania kwartalnych sprawozdań z przeprowadzonych obowiązkowych szczepień ochronnych, które następnie przekazywane są powiatowemu inspektorowi sanitarnemu wraz z imiennym wykazem osób uchylających się od szczepienia (§ 13 ww. rozporządzenia). Zatem zgłoszenie faktu uchylania się od szczepień obowiązkowych jest obowiązkiem prawnym, a nie wynikiem samodzielnej decyzji osoby przeprowadzającej obowiązkowe szczepienia ochronne.

Nadmieniam, że każde szczepienie poprzedzone jest wnikliwym lekarskim badaniem kwalifikacyjnym, które pozwala na ustalenie ewentualnych przeciwwskazań do zabiegu. Ponadto personel medyczny, zgodnie z aktualnym stanem wiedzy udziela wszelkich wyjaśnień na pytania pacjentów w celu rozwiania wątpliwości.

Odpowiedź: pacjent ma prawo do informacji będącej przedmiotem pytania.

Wyjaśnienie: Zgodnie z art. 36 § 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2020 r., poz. 295 ze zm.), osoby zatrudnione w szpitalu oraz pozostające w stosunku cywilnoprawnym z podmiotem leczniczym, którego zakładem leczniczym jest szpital, są obowiązane nosić w widocznym miejscu identyfikator zawierający imię i nazwisko oraz funkcję tej osoby.

Odpowiedź: Korzystanie z Internetowego Konta Pacjenta nie jest obowiązkowe, lecz niesie ze sobą wiele korzyści. Jednakże z biegiem czasu może stać się jedynym źródłem informacji o oświadczeniach woli pacjenta i przebiegu leczenia u różnych świadczeniodawców.

Wyjaśnienie: każdy pacjent, co do zasady posiada Internetowe Konto Pacjenta (IKP) na stronie pacjent.gov.pl. Problem może sprawić jedynie uzyskanie dostępu do niego, gdyż logowanie następuje z wykorzystaniem:

• profilu zaufanego,
• e-dowodu,
• konta bankowego Banku Polskiego, Banku Pekao, Inteligo lub konta w banku spółdzielczym.

Dostęp do IKP niesie ze sobą wiele korzyści, a mianowicie:

1. w IKP Pacjent może znaleźć informacje o:

• receptach wystawionych, zrealizowanych, a także o tych, które zostały zrealizowane częściowo,
• dawkowaniu leku, który przepisał lekarz,
• historii wizyt w przychodni / u lekarza,
• pomocy, jakiej udzielono, a także, ile NFZ zapłacił za świadczenia,
• wystawionych skierowaniach na badania lub do sanatorium i stanie ich realizacji,
• e-zwolnieniach i zaświadczeniach lekarskich wystawionych w związku z chorobą i macierzyństwem,
• historii leczenia osoby bliskiej, która do tego upoważniła — a także dziecka Pacjenta do 18 roku życia,
• o tym, kto i kiedy zgłosił Pacjenta do ubezpieczenia zdrowotnego, o wysokości opłaconych składek czy dacie zarejestrowania ostatniej składki.

2. dzięki IKP Pacjent może:

• zobaczyć e-receptę wystawioną przez lekarza, pielęgniarkę lub położną — zarówno po wizycie, jak i po konsultacji przez telefon — bez konieczności odbierania jej osobiście w przychodni,
• otrzymywać e-mailem lub SMS-em powiadomienia o przepisanych e-receptach i e-skierowaniach — by móc realizować e-recepty i e-skierowania z telefonem w ręku,
• sprawdzić i pobrać otrzymane e-recepty e-skierowania,
• upoważnić bliską osobę do dostępu do swoich danych, załatwiania spraw w swoim imieniu (np. do odbioru e-recepty),
• upoważnić bliską osobę do uzyskiwania informacji o stanie zdrowia oraz do dostępu do dokumentacji medycznej,
• dowiedzieć się, gdzie można się leczyć,
• wyrazić zgodę na określone świadczenia zdrowotne, np. inwazyjne zabiegi chirurgiczne,
• wybrać lub zmienić lekarza, pielęgniarkę i/lub położną podstawowej opieki zdrowotnej,
• udostępnić placówce medycznej lub pracownikowi medycznemu swoje e-recepty i e-skierowania, a aptece lub punktowi aptecznemu e-recepty i informacje o lekach wykupionych na receptę.

• są podstawowym źródłem informacji dla podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych,
• mają pierwszeństwo przed zamieszczonymi w dokumentacji indywidualnej wewnętrznej,
• są wiążące dla podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych,
• mogą być odwołane w każdym momencie,
• mogą być weryfikowane przez Pacjenta pod względem zakresu.

Proszę pamiętać, że od 1 stycznia 2021 r. dokumentacja medyczna prowadzona jest wyłącznie w postaci elektronicznej. Proces ten, podobnie jak wiele innych podąża w kierunku cyfryzacji i informatyzacji. Programy, które temu służą mają powiązanie z innymi bazami danych, np. właśnie z IKO, dzięki czemu wymiana informacji o pacjencie jest szybsza i pełniejsza. Jakkolwiek dysponowanie swoimi uprawnieniami przez IKP nie jest obowiązkowe, z upływem lat może stać się jedyną formą wyrażania i dokumentowania swojej woli.

Odpowiedź: w opisanym przypadku żądanie usunięcia danych nie może być zrealizowane i ma ku temu uzasadnienie prawne.

Wyjaśnienie: art. 29 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2020 r. poz. 849) wskazuje, że podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych przechowuje dokumentację medyczną przez okres 20 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ostatniego wpisu, z wyjątkiem:

1) dokumentacji medycznej w przypadku zgonu pacjenta na skutek uszkodzenia ciała lub zatrucia, która jest przechowywana przez okres 30 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpił zgon;

2) dokumentacji medycznej zawierającej dane niezbędne do monitorowania losów krwi i jej składników, która jest przechowywana przez okres 30 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ostatniego wpisu;

3) zdjęć rentgenowskich przechowywanych poza dokumentacją medyczną pacjenta, które są przechowywane przez okres 10 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wykonano zdjęcie;

4) skierowań na badania lub zleceń lekarza, które są przechowywane przez okres:

• 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym udzielono świadczenia zdrowotnego będącego przedmiotem skierowania lub zlecenia lekarza,
• 2 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wystawiono skierowanie - w przypadku gdy świadczenie zdrowotne nie zostało udzielone z powodu niezgłoszenia się pacjenta w ustalonym terminie, chyba że pacjent odebrał skierowanie;
• dokumentacji medycznej dotyczącej dzieci do ukończenia 2. roku życia, która jest przechowywana przez okres 22 lat.

Po upływie wymienionych okresów podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych niszczy dokumentację medyczną w sposób uniemożliwiający identyfikację pacjenta, którego dotyczyła. Dokumentacja medyczna przeznaczona do zniszczenia może być wówczas wydana pacjentowi, jego przedstawicielowi ustawowemu lub osobie upoważnionej przez pacjenta. Jednocześnie - dokumentacja medyczna będącą materiałem archiwalnym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. z 2020 r. poz. 164 z późn. zm.) podlega przekazaniu do archiwów państwowych. Powyższe procedury regulują:

1. rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 października 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z dokumentami elektronicznymi (Dz. U. z 2006 r. Nr 206, poz. 1518 z późn. zm),
2. rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 20 października 2015 r. w sprawie klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji i przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych i brakowania dokumentacji niearchiwalnej (Dz. U. z 2019 r. poz. 246).

Odnosząc się do żądania „zniszczenia danych w rejestrze placówki” podkreślić należy, iż wynikające z art. 17 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE. L 119 z 4.05.2016, str. 1 oraz Dz. Urz. UE. L 127 z 23.05.2018, str. 2) prawo do usunięcia danych, tzw. „prawo do bycia zapomnianym” nie jest prawem bezwzględnym i podlega wyłączeniom wskazanym w ust. 3 przywoływanego artykułu.

Biorąc pod uwagę, iż na SPZZOZ w Ostrowi Mazowieckiej ciąży wyżej opisany prawny obowiązek prowadzenia, przechowywania oraz archiwizowania dokumentacji medycznej, dalsze przetwarzanie Pana danych osobowych jest niezbędne:

• do wywiązania się z prawnego obowiązku wymagającego przetwarzania na mocy prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego, któremu podlega administrator, lub do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi,
• z uwagi na względy interesu publicznego w dziedzinie zdrowia publicznego,
• do celów archiwalnych w interesie publicznym,

co spełnia przesłanki wyłączenia z art. 17 ust. 3 lit. b, c oraz d Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679.

Reasumując - ponieważ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 przewiduje możliwość utrzymywania przez ustawodawcę krajowego kategorii danych związanych ze stanem zdrowia, których przetwarzanie jest dopuszczane bez zgody osoby, której dotyczą, skutkuje to wyłączeniem zastosowania „prawa do bycia zapomnianym".

W związku z powyższym Pana żądanie w zakresie usunięcia danych nie może być zrealizowane.

Jednocześnie w związku ze zmianą świadczeniodawcy może Pan się ubiegać o udostępnienie dokumentacji medycznej celem zapewnienia ciągłości leczenia.

Odpowiedź: świadczeniodawca zobowiązany jest do prowadzenia harmonogramu przyjęć, do którego wpisuje pacjenta wyznaczając termin udzielenia świadczenia zgodnie z listą oczekujących.

Wyjaśnienie: Listę oczekujących prowadzi się w sposób zapewniający poszanowanie zasady sprawiedliwego, równego, niedyskryminującego i przejrzystego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej oraz zgodnie z kryteriami medycznymi. W razie zmiany stanu zdrowia wskazującej na potrzebę wcześniejszej wizyty, niż w ustalonym terminie, pacjent informuje o tym świadczeniodawcę, który, jeżeli wynika to z kryteriów medycznych, koryguje odpowiednio termin udzielenia świadczenia i informuje niezwłocznie pacjenta o nowym terminie. Jeżeli z jakiegoś powodu pacjent odwoła wizytę, świadczeniodawca ma obowiązek poinformowania o możliwości zmiany terminu tylko kolejne osoby z listy oczekujących – nie ma możliwości bieżącego przyjęcia osoby „nowej”.

Z dostępnością terminów związanych z prowadzonymi listami oczekujących można zapoznać się na stronie internetowej NFZ, przechodząc kolejno ze strony głównej w zakładki:

• dla Pacjenta,
• Listy oczekujących,
• Informator o Terminach Leczenia - gdzie po kliknięciu i otwarciu informatora należy wpisać:
• Przypadek (w zależności od posiadanego skierowania),
• Świadczenie (ze skierowania),
• Województwo (Mazowieckie),
• Miejscowość (Ostrów Mazowiecka).

Po wypełnieniu wskazanych pozycji i kliknięciu „wyszukaj” system wskaże pierwszy wolny termin według wybranych parametrów. W razie wątpliwości, proszę o zapoznanie się z informacjami przedstawionymi w zakładce „Zasady zapisu na listę oczekujących”.

Jednocześnie informuję, że zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1398 z późn. zm.) posiada Pani prawo wyboru świadczeniodawcy udzielającego ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych według korzystnych dla Pani kryteriów (czym może być pierwszy możliwy wolny termin).

Z przykrością muszę stwierdzić, że opóźnienia w dostępie do świadczeń nie wynikają wyłącznie z liczby pacjentów, którzy zaufali SPZZOZ w Ostrowi Mazowieckiej i powierzyli swoje zdrowie naszym specjalistom. Problem ten znany jest w skali całego kraju. Związany jest przede wszystkim z obecną sytuacją epidemiologiczną, która ograniczyła możliwość pracy lekarzy w więcej, niż jednej placówce oraz absencją pracowników związaną z ich zachorowaniami, kwarantanną lub izolacją. Zapewniam, iż Dyrekcja czyni intensywne starania w celu pozyskania personelu, jednakże w chwili obecnej mogę jedynie prosić o cierpliwość w oczekiwaniu na udzielenie świadczenia lub znalezienie według wyżej podanego sposobu świadczeniodawcy, który ma możliwość wyznaczenia wizyty we wcześniejszym terminie.

Odpowiedź: nie zawsze osoba bliska może uzyskać informacje o pacjencie.

Wyjaśnienie: informację o pacjencie może uzyskać osoba upoważniona przez pacjenta i wpisana do indywidualnej dokumentacji medycznej oraz osoba, co do której pacjent wyraził zgodę na udzielenie takiej informacji. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy pacjent jest nieprzytomny lub jego stan budzi poważne wątpliwości co do pojmowania rzeczywistości. Wówczas, na podstawie art. 31 ust. 6 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2020 r. poz. 514 z późn. zm.) można udzielić informacji osobie bliskiej pacjentowi. Zgodnie z rozumieniem art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2020 r. poz. 849) osoba bliska to małżonek, krewny do drugiego stopnia lub powinowaty do drugiego stopnia w linii prostej, przedstawiciel ustawowy, osoba pozostająca we wspólnym pożyciu lub osoba wskazana przez pacjenta. Są to oprócz osób wymienionych opisowo np.: dziadkowie, rodzice, rodzeństwo, dzieci, wnuki, teść, teściowa, pasierbowie.

Niestety, zgodnie z prawem pacjent ma również prawo do żądania, aby nie udzielać informacji nikomu.

Na podstawie opisu sytuacji nie jestem w stanie odpowiedzieć, czemu informacja o ojcu nie została Pani udzielona. Mogę podpowiedzieć, aby na Jego prośbę została Pani wpisana do dokumentacji medycznej jako osoba upoważniona. Zachęcam do złożenia właściwych oświadczeń za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta, co nie wymaga wizyty w podmiocie leczniczym. Zaznaczam, że można upoważnić więcej, niż jedną osobę (np. Panią i Pani siostrę). W kontakcie z personelem medycznym należy przygotować się na przeprowadzenie weryfikacji służącej ustaleniu prawa do uzyskania informacji o pacjencie (np. pytania o PESEL, datę urodzenia, rozpoznanie choroby, znaki szczególne lub wskazanie dokumentu potwierdzającego stopień pokrewieństwa).

Odpowiedź: Prawdopodobnie zadawane pytania miały na celu ustalenie Pani pokrewieństwa z pacjentką. Nie mam jednak na tyle informacji, by ustalić, czy zostały przekroczone granice Pani prywatności.

Wyjaśnienie: Personel medyczny może udzielić informacji o pacjencie drogą telefoniczną, co ma uzasadnienie zwłaszcza w obecnym stanie epidemiologicznym. Musi jednak dokonać wszelkich starań, by ustalić, czy dzwoniący jest osobą upoważnioną przez pacjenta, czy też osobą bliską, której na udzielenie informacji o stanie zdrowia pacjent wyraził zgodę. W tym celu pracownik może zadać kilka „pytań testowych" o pacjencie, żeby mieć pewność, czy rozmawia z właściwą osobą. Pytania takie mogą obejmować na przykład:

• stopień pokrewieństwa z pacjentem,
• PESEL pacjenta,
• miejsce urodzenia pacjenta,
• drugie imię pacjenta,
• znaki szczególne pacjenta (wygląd, tatuaże, zdobienie ciała),
• nr telefonu pacjenta.

Praktyka taka jest zgodna z „Wytycznymi w sprawie realizacji przez osoby uprawnione prawa do informacji o stanie zdrowia pacjenta na odległość”, opracowanymi przez Rzecznika Praw Pacjenta i Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (sygn. RzPP_DSD.420.74.2020).

Proszę zrozumieć, że działania takie mają na celu wyłącznie ochronę danych o stanie zdrowia pacjenta przed dostępem osób niepowołanych; w żadnym razie nie służą zbieraniu dodatkowych informacji o pacjencie, gdyż dotyczą danych już będących w posiadaniu SPZZOZ w Ostrowi Mazowieckiej.

Wyjaśnienie: zgodnie z art. 96b ust. 3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2020 r., poz. 944 z późn. zm.) osoba wystawiająca receptę udziela pacjentowi informację o wystawionej e-recepcie zawierającą min. 4-cyfrowy kod dostępu. Jeżeli receptę wystawił lekarz, a zagubiła Pani kod, to tylko ten lekarz jest osobą uprawnioną do ponownego przekazania informacji zawierającej 4-cyfrowy kod dostępu zawarty na e-recepcie. Nie ma przeciwwskazań, aby informację taką otrzymać telefonicznie – musi być Pani jednak przygotowana na przeprowadzaną przez pracownika SPZZOZ w Ostrowi Mazowieckiej weryfikację mającą na celu potwierdzenie Pani tożsamości. Można również ubiegać się o ponowny wydruk e-recepty.

Odpowiadając na Pani pytanie chcę zwrócić uwagę na dochowanie staranności w przechowywaniu wydruków e-recept, gdyż ich utrata może spowodować dostanie się danych w niepowołane ręce, co niesie ze sobą prawdopodobieństwo wykorzystania w sposób, na który nie będzie miała Pani wpływu i z negatywnym skutkiem dla Pani osoby.

Zachęcam równocześnie do zainicjowania działań umożliwiających przesyłanie e-recepty drogą mailową, lub SMS-ową, co ograniczy możliwość utraty kodu. Kolejnym korzystnym rozwiązaniem jest uzyskanie dostępu do Internetowego Konta Pacjenta, gdzie gromadzone są wszelkie informacje związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym informacje o wystawionych receptach.

Odpowiedź: uczeń nie ma obowiązku korzystania ze świadczeń pielęgniarki szkolnej, nie mniej jednak opieka pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania niesie ze sobą dużo korzyści i niezaprzeczalnie przyczynia się do bezpieczeństwa zdrowotnego ucznia.

Uzasadnienie: ustawa z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz. U. z 2019 r. poz. 1078 z późn. zm.) przewiduje dwa rodzaje opieki pielęgniarki nad uczniami, tj.:

1. profilaktyczna opieka zdrowotna, którą objęty jest każdy uczeń co do zasady, chyba, że rodzic lub pełnoletni uczeń złożył sprzeciw co do jej sprawowania,
2. opieka nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi – sprawowana od chwili wyrażenia na nią zgody przez rodzica lub pełnoletniego ucznia.

Jak wynika z cytowanych przepisów – nie ma obowiązku korzystania ze świadczeń pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania, jednak jej opieka jest nie do przecenienia, gdyż aktywnie wspiera rodzica w systematycznym nadzorze nad dzieckiem, co pomaga we wczesnym wychwyceniu problemów ze zdrowiem.

Wykaz świadczeń gwarantowanych pielęgniarki lub higienistki szkolnej zawarty jest w załączniku nr 4 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2019 r. poz. 736 z późn. zm.). Obejmuje:

1. wykonywanie i interpretowanie testów przesiewowych, w zakresie:
2. rozwoju fizycznego,
3. układu ruchu,
4. prawidłowości widzenia, słyszenia, wymowy,
5. ciśnienia tętniczego krwi,
6. kierowanie postępowaniem poprzesiewowym oraz sprawowanie opieki nad uczniami z dodatnimi wynikami testów;
7. czynne poradnictwo dla uczniów z problemami zdrowotnymi;
8. sprawowanie opieki nad uczniami z chorobami przewlekłymi i niepełnosprawnością, w tym realizacja świadczeń pielęgniarskich oraz wyłącznie na podstawie zlecenia lekarskiego i w porozumieniu z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, na którego liście świadczeniobiorców znajduje się uczeń, zabiegów i procedur leczniczych koniecznych do wykonania u ucznia w trakcie pobytu w szkole;
9. udzielanie pomocy przedlekarskiej w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć;
10. doradztwo dla dyrektora szkoły w sprawie warunków bezpieczeństwa uczniów, organizacji posiłków i warunków sanitarnych w szkole;
11. edukację w zakresie zdrowia jamy ustnej;
12. prowadzenie u uczniów szkół podstawowych (klasy I-VI) znajdujących się na obszarach, gdzie poziom fluorków w wodzie pitnej nie przekracza wartości 1 mg/l, grupowej profilaktyki fluorkowej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów preparatami fluorkowymi 6 razy w roku, w odstępach co 6 tygodni;
13. udział w planowaniu, realizacji i ocenie edukacji zdrowotnej.

Częste są również obawy rodziców dzieci niepełnosprawnych i przewlekle chorych w kwestii udostępniania informacji o chorobie kierownictwu szkoły oraz pielęgniarkom szkolnym, wynikające z potencjalnej możliwości ujawnienia danych osobom nieupoważnionym, a tym samym narażeniu dziecka na szykany rówieśników. Zapewniam, że personel medyczny zobowiązany jest do zachowania w tajemnicy danych o stanie zdrowia pacjentów, a prowadzona dokumentacja medyczna przechowywana jest w sposób zapewniający bezpieczeństwo informacji w niej zawartych. Dodatkowo rodzic powinien mieć świadomość, że pełna informacja o stanie zdrowia ucznia przekazana pracownikowi medycznemu pozwala na podjęcie właściwej akcji ratowniczej w sytuacji zagrażającej zdrowiu i życiu dziecka do czasu przybycia zespołu pogotowia ratunkowego.

Odpowiedź: jako matka posiadająca pełnię praw rodzicielskich może zdecydować Pani w imieniu małoletnich dzieci o zmianie lekarza POZ.

Wyjaśnienie: zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (Dz. U. z 2020 r., poz. 172 z późn. zm.) świadczeniobiorca ma prawo bezpłatnego wyboru świadczeniodawcy, udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, a w ramach tego wyboru również lekarza POZ, nie częściej, niż dwa razy w roku kalendarzowym. W przypadku każdej kolejnej zmiany należy wnieść opłatę w wysokości 80 złotych. W imieniu pacjentów małoletnich wyboru dokonują ich przedstawiciele ustawowi (rodzice).

Wobec powyższego do Pani kompetencji pozostawia się ewentualną decyzję w sprawie zmiany świadczeniodawcy i/lub lekarza POZ. Uprawnienie należy zrealizować przez złożenie w wybranej placówce stosownej deklaracji wyboru.

Pani oświadczenie o braku zgody na szczepienia małoletnich zostanie odnotowane w dokumentacji indywidualnej dzieci. Należy mieć jednak na uwadze, że jeśli ojciec dzieci zgłosi żądanie świadczenia, z braku wspólnego stanowiska, zgodnie z art. 97 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j.: Dz. U. z 2020 r., poz. 1359) rozstrzygnięcia dokonać może sąd opiekuńczy, biorąc pod uwagę dobro małoletnich.